Station Amsterdam Centraal ondergaat momenteel een metamorfose en wordt verbouwd tot een hoogwaardige toegangspoort van Amsterdam. Het station is een belangrijk knooppunt en moet ruimte bieden aan een groeiende stroom reizigers. Vanuit de nieuw te realiseren tweede hoofdingang aan het IJ lopen reizigers straks naar de metro, het busplatform of via twee doorgangen door het station naar het stadscentrum. Zowel de IJ-hal als de passages worden voorzien van eet- en drinkgelegenheden, winkels en andere faciliteiten. Ook worden de perrons en de tunnels gemoderniseerd.Eén van de resultaten van deze metamorfose is een toename van het oppervlak dat beschikbaar is voor detailhandel met circa 10.000 vierkante meter. Deze sterke toename vereist aandacht voor de goederenstroom naar het station. Zeker gezien de vele randvoorwaarden die hierbij een rol spelen. Zo is Amsterdam Centraal een Rijksmonument en beschermd stadsgezicht. In de praktijk betekent dit dat alle functies op het station (waaronder reizigers, techniek, veiligheid, goederen, etc.) concurreren voor de schaarse ruimte binnen de vier muren van het gebouw.
De bevoorrading van de winkels mag geen reizigershinder geven, zeker niet tijdens de ochtend- en avondspits. Daarnaast moet de kwaliteit van de winkelbevoorrading goed zijn, de operationele kosten voor handling- en opslag op het station minimaal en moet een hoge huuropbrengst worden gefaciliteerd; deze laatste eis vertaalt zich in het maximaliseren van het commercieel oppervlak. Verder moet het aantal vrachtwagenbewegingen naar het station worden geminimaliseerd.
Ten slotte moet het logistiek ontwerp ook robuust zijn. Bij stijgende reizigersaantallen (en volumes) of bij een calamiteit zoals een uitval van een goederenlift, moet de tijdige aanlevering van goederen aan de winkels nog steeds zijn gegarandeerd. Kortom, het aantal en de verscheidenheid aan randvoorwaarden maken de goederenlogistiek op Amsterdam Centraal tot een complexe puzzel.
Involvation heeft NS Stations geholpen bij het maken van het ontwerp voor de goederenlogistiek. Allereerst zijn alle bovenstaande uitgangspunten en randvoorwaarden helder in kaart gebracht. Daarna is per winkelformule de ideale en haalbare grondvorm vastgesteld, die vervolgens diende als vertrekpunt voor het bepalen van de optimale besturing per winkelformule.
Dit ontwerp is samen met de plattegrond van het toekomstig station gesimuleerd om mogelijke knelpunten vast te stellen en te analyseren. Zo bleek bijvoorbeeld dat op een aantal locaties onvoldoende logistieke ruimte was gereserveerd om de toekomstige goederenstroom te kunnen afhandelen. Daarnaast bleek ook dat de logistieke ruimtes dicht zouden slibben door de retourstroom van lege rolcontainers. Verschillende oplossingen om dit probleem aan te pakken zijn geanalyseerd, resulterend in het invoeren van een pendeldienst in combinatie met geconsolideerd transport van kleine leveringen. Zo kon de afvoerfrequentie van de retourstroom worden verhoogd, zonder belangrijke toename van het totaal aantal vrachtwagenbewegingen.
Met de ontwikkeling van het logistiek ontwerp heeft NS Stations, naast concrete wijzigingen in het Programma van Eisen van de verbouwing van Amsterdam Centraal, ook een beter inzicht gekregen in de urgentie van deze problematiek en de te maken afwegingen. Tevens is een besturingsmodel ontworpen, waarmee met minimale logistieke ruimtes toch een efficiënte en robuuste winkelbevoorrading kan worden gegarandeerd.
